Er zijn veel verschillende aardwormen, met de bekendste de regenworm. Het aantal harten varieert per regenworm, de gewone regenworm (Lumbricus terrestris) heeft vijf paar en dus tien harten in totaal.

regenworm

Regenwormen hebben twee bloedvaten die door het gehele lichaam lopen, aan de bovenzijde is het rugvat gelegen dat het bloed van achter naar voren stuwt. Aan de buikzijde is het buikvat gelegen waardoor het bloed van voren naar achteren stroomt. Deze bloedvaten worden in ieder segment met elkaar verbonden door tussenkanaaltjes, de ringvaten. Het rugvat pompt door samentrekking van bepaalde ringvaten het bloed naar voren in de harten. De ringvaten zijn op de plaats van het spijsverteringsorgaan sterk vergroot en hebben een pompfunctie. Ze worden wel laterale harten of pseudoharten genoemd.

Bronnen:
http://biologiepagina.nl/Brugklasnieuw/Ordening/regenworm.htm
http://nl.wikipedia.org/wiki/Regenwormen

Niet alleen mensen, maar zelfs vissen kunnen zeeziek worden. De Duitse wetenschapper Reinhold Hilbig plaatste 49 visjes in een vliegtuig. In een groot aquarium hadden de beestjes het zwaar te verduren. Ze lieten toen het vliegtuig een scherpe duikvlucht maken om de vissen door elkaar te schuden. 8 van de visjes kregen toen groene vlekken rond hun kieuwen van misselijkheid.

Hilbig: “Ze verloren hun gevoel voor balans en gedroegen zich als mensen die zeeziek worden. Ze raakten gedesoriënteerd en waren volledig in de war. Ze zagen eruit alsof ze elk moment konden gaan overgeven. Het lijkt erop dat de visjes ziek werden omdat ze de beweging van het water niet meer konden waarnemen.”

zeeziek

Zie ook: Wagenziek (reisziekte), wat is het en hoe voorkom je het? 

Bronnen:
https://www.uni-hohenheim.de/1597.html?typo3state=projects&lsfid=1077&L=1
http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/howaboutthat/5193278/Fish-get-seasick-scientist-proves.html

Er zijn veel verschillende soorten muggen op de wereld, maar de meest gehaatte zijn waarschijnlijk de steekmuggen. Hier een lijst met interessante weetjes en feiten over dit insect.

 

  • In tegenstelling tot andere bloedzuigende insecten zoemen steekmuggen duidelijk hoorbaar en dit is een van de redenen waarom ze zo gehaat zijn: het gezoem houdt mensen uit hun slaap.
  • Alleen de vrouwtjesmuggen steken. Eigenlijk is steken niet eens het goede woord, ze hebben namelijk helemaal geen angel, maar bijten (en zuigen) meer.
  • In Nederland en België zijn steekmuggen hooguit irritant, maar ze zijn wereldwijd verantwoordelijk voor de dood van 1 op de 17 mensen, jaarlijks worden ongeveer 700 miljoen mensen besmet met een door steekmuggen verspreide ziekte.
  • Steekmuggen gebruiken zicht maar nemen voornamelijk geuren en temperatuursverschillen waar om de gastheer op te sporen. Ook kunnen ze de CO2 uitstoot detecteren, zodat ze weten dat er een levend dier in de buurt is.
  • Muggen worden aangetrokken door zweetlucht. Bacteriën zetten het zweet om in stoffen die naar kaas ruiken. Het is deze lucht die muggen aantrekt. Regelmatig wassen helpt, al worden muggen ook al aangetrokken door CO2.
  • Het is een fabeltje dat licht muggen aantrekt. Een elektronische lamp als lokker en doder werkt dus niet. Muggen komen af op lichaamsgeur en -warmte.

    Hoe kom je van een mug af?

    Muggen houden van hangen; zoals tegen het plafond of muur of onder een bureaublad. Steekmuggen kunnen zeer goed ruiken en hebben een hekel aan citroengeur, en zowel allerlei middelen met DEET erin (een extract uit een citrus-achtige plant) als een ‘citroenplant’ = citroenmelisse (Melissa officinalis) verwart ze. Deze geur zorgt ervoor dat ze het lichaam niet goed meer kunnen waarnemen.

    Andere methoden die muggen zouden verjagen zijn zuiveringshoutwierook en het verdampen van plantaardige oliën. Ook tocht of een ventilator bieden uitkomst, muggen zijn erg licht en vatbaar voor luchtstromen en kunnen dan niet goed vliegen.

    Het doodslaan van muggen is vaak lastig doordat de zeer lichte mug wegwaait door de beweging van het meppen. Een alternatief is het plaatsen van een glazen beker over de mug als deze op bijvoorbeeld de muur zit. Daarna kan een stuk papier tussen de muur en de beker met de mug worden geplaatst.
    mug
    Een nieuwe ontwikkeling waardoor het meppen van muggen definitief tot het verleden zou behoren is de elektronische vliegenmepper. In weerwil van zijn naam is het niet nodig om met de elektronische vliegenmepper te slaan: louter contact tussen mug en vliegenmepper volstaat om de mug te elektrocuteren. Deze oplossing werkt niet steeds even goed wanneer de mug op het plafond of in een hoekje zit.

    Een recente ontwikkeling is de compacte muggenvanger (muggenzuiger) welke de mug vanaf iedere plek opzuigt. Hierdoor hoeven geen muggenlijkjes of bloedvlekken meer opgeruimd te worden. Ook kan het aanbrengen van een zogenaamde muggenplug uitkomst bieden; deze wordt in het stopcontact gestoken. De muggenplug werkt soms met een bepaalde, voor mensen niet waarneembare, geur die onprettig voor muggen is. Andere muggenpluggen werken met een ultrasoon geluid, wat voor mensen vrijwel onhoorbaar is. De werking van deze laatste pluggen wordt echter betwijfeld door wetenschappers.

    Muskietennetten of klamboes beschermen mensen tijdens de slaap tegen muggen, met name als ze zijn geïmpregneerd met een pesticide. In Nederland zijn veel van deze pesticiden niet toegestaan zodat reizigers vaak bij aankomst in een tropisch land een werkzame pesticide kopen. Nadeel is dat er ook ‘te’ werkzame middelen tussen zitten; sommige pesticiden zijn niet voor niets verboden en niet alleen voor de muggen schadelijk. Een stof die muggen afschrikt door geur en in veel populaire antimuggenproducten is verwerkt, is het middel DEET. Het tast bij te hoge concentraties ook de menselijke slijmvliezen aan, en bij bepaalde (long)aandoeningen ligt de grens aanzienlijk lager.

    Een vrouwelijke mug stopt pas met bloed zoeken als ze is verzadigd, ook kan ze zich slechts een keer in een aantal dagen volzuigen. Als er dus een enkele mug in de slaapkamer zit, kan men ervoor kiezen om zich te laten bijten. Het voordeel is dat men van het gezoem af is. Helaas zijn er vaak nog wel andere exemplaren aanwezig die goed verstopt zitten. Bovendien is in warmere oorden een enkele muggenbeet al genoeg om een ziekte als malaria, dengue of gele koorts op te lopen.

    Bronnen:
    http://nl.wikipedia.org/wiki/Steekmuggen

 

Een veel gestelde vraag die, blijkbaar, niet te beantwoorden is. Of toch wel? Dat hangt af van hoe je de vraag interpreteert. Lang voordat er kippen waren, legden andere dieren zoals vissen, amfibieën en reptielen al eieren. Het ei was er dus duidelijk eerder dan de kip. Maar, wat was er eerder, de kip of het kippenei? Dat is wat lastiger…

Biologen gaan voor het laatste, het ei. Ergens in de prehistorie moeten 2 vogelachtigen met bijna dezelfde genen als die van de moderne kip gepaard hebben. Hieruit ontstond een kip zoals wij die nu kennen. Het maakt daarbij niet uit of dat gebeurde door een mutatie van het embryo, of dat al het genetisch materiaal direct afkomstig was van de ouders. De ouders van de eerste kip zijn namelijk per definitie zelf geen kippen, maar zij maakten een ei dat er in 1 veranderde.

Probleem is alleen dat een kippenei eigenlijk het ei van een kip is. Aangezien de 2 vogelachtigen die gepaard hadden officieel geen kippen waren, kan je hun ei ook niet als kippenei bestempelen. Feitelijk is het eerste kippenei het ei dat uit deze kip kwam. In dat opzicht was de kip er dus wel degelijk eerder dan het ei!

de kip of het ei

Bron: http://wistjedatal.nl/wist-je-dat-het-ei-voor-de-kip-kwam/

In Florida, in de Verenigde Staten van Amerika staat een wel heel bijzonder laboratorium: Het Aquarius Reef Base. Dit laboratorium is gevestigd op zo’n 20 meter onder water. Dit laboratorium is een heuse ‘onderwater-basis’. In het laboratorium zijn onder andere een toilet, keukentje, slaapverblijf en douche aanwezig. Wetenschappers verblijven er gemiddeld tien dagen.

In de basis kan men de luchtdruk variëren. Als de wetenschappers op de basis aan het werk zijn, heeft de basis een hogere luchtdruk dan op de wal. Het verschil met de druk in het water buiten is dan niet zo groot. Dat zorgt ervoor dat de men vanuit de basis lange duiken kan maken. Sommige duiken duren wel negen uur. Als men van de wal zou duiken, zou een duik op 20 meter diepte maar één uur lang kunnen duren.

Als de wetenschappers klaar zijn met hun missie, wordt de luchtdruk van de basis langzaam weer naar normale waarden gebracht. Zo raken de lichamen van de wetenschappers weer ‘gewend’ aan de normale druk die op de wal heerst. Dit proces duurt zo’n 17 uur. Dit is belangrijk, want als de druk te snel omlaag gaat, kan er zogenaamde ‘caissonziekte’ optreden. Bij caissonziekte komen er belletjes gas vrij in het bloed. Dat kan heel gevaarlijk zijn, en je kan er zelfs dood aan gaan.

Doordat duikers veel langer onder water kunnen blijven, is dit onderwaterlaboratorium heel waardevol voor wetenschappelijk onderzoek. Ook de NASA gebruikt de basis. De NASA kijkt vooral naar het leven onder vijandige omstandigheden, op een klein leefoppervlak. De omstandigheden in het Aquarius laboratorium komen veel overeen met het leven in de ruimte, en zijn nergens anders op aarde te vinden.

onderwaterbasis

Bronnen:
http://aquarius.fiu.edu/about/
http://en.wikipedia.org/wiki/Aquarius_%28laboratory%29
Foto Aquarius: NASA

De steenvis, ook bekend als de rif steenvis, is een vleesetende vis met giftige stekels op de rug, die leeft op de zeebodem, gecamoufleerd als een steen. Er is onenigheid over de indeling van de vis: volgens FishBase behoort de vis tot de familie Steenvissen, maar volgens ITIS valt de vis onder de familie van de Schorpioenvissen ).

Het dier komt voor in ondiep tropisch zeewater, in de Grote Oceaan en in de Indische Oceaan en ook in de Rode Zee. Het vaakst wordt de steenvis gezien bij de eilanden Réunion en Mauritius en aan de westkust van Australië.

steenvis

De gemiddelde lengte van de volwassen steenvis ligt tussen de 35 en 50 centimeter, de kleur is meestal donkergroen tot bruin waardoor het dier een goede schutkleur heeft. Het voedsel van de steenvis bestaat voornamelijk uit kleine visjes en garnalen. De rugvin bevat een aantal stekels met daarin een bijzonder sterk neurotoxine. Hierdoor is de steenvis de gevaarlijkste giftige vis: het gif veroorzaakt zeer hevige pijn die ervoor kan zorgen dat iemand die gestoken is in een shock kan raken, of deels verlamd. Het is ook mogelijk dat het lichaamsdeel (meestal het been omdat veel slachtoffers per ongeluk op een steenvis gaan staan) afsterft en geamputeerd moet worden. Zonder medische hulp is het zelfs mogelijk dat de steek van de steenvis binnen een paar uur fataal is. Het gif kan onschadelijk worden gemaakt door warmte, daarom wordt een slachtoffer van een steenvissteek vaak in een heet bad gelegd.

Desondanks wordt de steenvis wel gehouden in aquaria, het vlees is eetbaar en wordt vooral in Hongkong gegeten.

Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Steenvis

Koudbloedige dieren kunnen, net als warmbloedige dieren, ook gewoon koorts krijgen. Koorts geeft namelijk aan dat je lichaam bezig is een ziekte te bestrijden. Bij een hoge temperatuur werken je enzymen sneller en die zijn nodig om bijvoorbeeld bacteriën en virussen af te weten. Het lichaam van koudbloedige dieren kan dit echter niet uit zichzelf opwekken. Mensen kunnen zichzelf wel warm houden. Bij onderkoeling gaan we zelfs rillen om extra warmte op te wekken.

Koudbloedige dieren (reptielen) zoeken vaak een warme plek op als ze ziek zijn, om zo de koorts op te wekken. Dit betekent natuurlijk niet dat ieder reptiel dat ligt te zonnen meteen koorts heeft. Ze nemen de temperatuur van hun omgeving over, dus als ze bijvoorbeeld gaan jagen, heeft het ook zin om op te warmen.

Maar koorts is natuurlijk niet alleen een product van genezing. Net als bij mensen kan je een heel erg hoge koorts krijgen. Koudbloedige dieren kunnen dit ook krijgen. Het lichaam wordt dan zo warm, dat de organen als het ware koken van binnen. Organen kunnen dan kapot gaan. Voor reptielen geldt dus: niet te lang in de zon liggen.

reptielenkoorts

Bron: http://www.willemwever.nl/vraag_antwoord/dieren-en-planten/kan-een-koudbloedig-dier-koorts-hebben-kou-vatten

Schapen, geiten en koeien hebben een vrijwel identiek spijsverteringsstelsel. Waarom produceren koeien dan vlaaien en schapen en geiten keutels?

Het vochtgehalte in de mest van koeien is hoger dan in die van kleine herkauwers als schapen en geiten, waardoor de mest een duidelijk andere consistentie heeft. Dit kan verklaard worden door een evolutionaire druk. Onze kleine herkauwers, zoals geit en schaap, kunnen we net zoals de kameelachtigen onderbrengen in de groep van herkauwers die zich heeft aangepast aan droge omgevingen. Zij gaan veel economischer om met het aangeboden vocht en kunnen door een efficiëntere  opname van vocht in de dikke darm het vochtgehalte van hun mest reduceren tot 50% (schapen gen geiten) of tot minder dan 45% (kameelachtigen).

Onze runderen kunnen met veel moeite het vochtgehalte van hun mest tot 60% verminderen. Tropische runderrassen zoals de zebu doen het iets beter, maar moeten op dit vlak hun meerdere erkennen in de kleine herkauwers. Daarom blijven de grote grasvlakten voorbehouden voor de runderen, maar kunnen geiten en schapen uitwijken naar de drogere en vaak ook hogere gebieden.

poep

Bron: prof. dr. Piet Deprez, Vakgroep interne geneeskunde en klinische biologie van de grote huisdieren, Universiteit Gent

Bang voor slangen? Lees dan vooral niet verder. Als je in Zuidoost Azië door het regenwoud loopt, helpt het niet om goed te kijken waar je je voeten neer zet. De slangen vliegen er namelijk gewoon door de lucht!

De paradijsslang is een van de vijf soorten ‘vliegende’ slangen. Deze slang leeft grotendeels in bomen. Hij ontsnapt aan belagers door ervandoor te ‘vliegen’. Hij laat zich vallen uit de boom, en spreidt zijn ribben. Daardoor creëert hij een soort vleugelvorm. Hij blijft vervolgens in balans door op een bepaalde manier door de lucht te kronkelen. De slang kan zo vanaf 10 meter hoogte, 14 meter verder landen! In de lucht haalt de slang zo’n 36 kilometer per uur.

Toch hoef je niet heel bang te zijn voor rondvliegende slangen. De paradijsslang is klein, en relatief ongevaarlijk. Ook zijn deze slangen vrij schuw. Volgens deskundigen zou hij eerder van je weg vluchten, dan op je af komen. Een hele geruststelling!

vliegende slang

Bronnen:
http://www.nrc.nl/nieuws/2014/01/31/de-giftige-zweefslang-kan-meters-door-de-lucht-dankzij-zijn-ribben/
Foto: LA Dawson 

De varkensgriep verspreidt zich in hoog tempo over de wereld. Hoe gevaarlijk is het virus en hoe kan het worden bestreden?

varkensgriep

Wat is varkensgriep?
Varkensgriep is eigenlijk een verkeerde naam voor het nieuwe griepvirus uit Mexico. De ziekte is tot nu toe nog niet bij varkens aangetroffen. Het gaat om een gemuteerd griepvirus dat is opgebouwd uit genetisch materiaal van menselijke griep, vogelgriep en varkensgriep. Omdat het virus onbekend is voor het menselijk afweersysteem, reageren de meeste mensen erg heftig op de ziekte. De varkensgriep wordt veroorzaakt door de influenza type A virussen. Hoewel het meestal H1N1 type virussen betreft kunnen ook andere subtypes aanleiding geven tot varkensgriep (H1N2, H3N1 H3N2).

Sinds 29 april 2009 wordt de ziekte in Nederland en Belgie “Mexicaanse griep” genoemd. Dit is gedaan omdat de benaming negatief zou kunnen uitpakken voor de vleesindustrie aangezien het virus via de intensieve veeteelt met mensen in aanraking is gekomen. Een aantal boeren heeft het WHO inmiddels al verzocht om de naam, om economische redenen, wereldwijd aan te passen.

Wat zijn de symptomen?
De varkensgriep veroorzaakt klachten die vergelijkbaar zijn met gewone griepverschijnselen, zoals koorts, keelpijn, hoestbuien, rillingen en vermoeidheid.

Hoe gevaarlijk is het? 
De ziekte lijkt goed te behandelen met virusremmers zoals Tamiflu. Tot nu toe zijn er ruim 1600 mensen besmet geraakt. Volgens de huidige berichten zijn er ongeveer 150 mensen overleden aan het virus.

De varkensgriep lijkt daarmee minder dodelijk dan eerdere gemuteerde griepvirussen. Ter vergelijking: het vogelgriepvirus uit 1997 doodde zestig procent van alle patiënten, het SARS-virus uit 2002 vijftien procent en de varkensgriep vooralsnog maar vijf tot tien procent.

Hoe snel verspreidt het zich?
Het is zeker dat varkensgriep van mens op mens overdraagbaar is door hoesten en niezen, iets dat bij bijvoorbeeld de vogelgriep niet het geval was. Verspreiding van de ziekte over de wereld lijkt al niet meer te voorkomen door het vele vliegverkeer.

Er bestaat daardoor het risico van een grootschalige uitbraak op wereldniveau, oftewel een pandemie. De grote vraag is echter hoe effectief het virus zich zal verspreiden in nieuwe gebieden. Tot nu toe lijken de gevallen buiten Mexico minder heftig te zijn. Al weet niemand nog wat daar de reden van is.

Is besmetting te voorkomen?
Een vaccin tegen de varkensgriep bestaat nog niet. Voorlopig is er in Nederland echter geen besmettingsgevaar, omdat de ziekte nog niet in ons land is gearriveerd.

Mocht het zo ver komen, dan worden de gebruikelijke voorzorgsmaatregelen tegen griep aangeraden. Het regelmatig wassen van de handen en het bedekken van de mond tijdens het niezen kan de overdracht van het virus voorkomen.

Is het eten van varkensvlees gevaarlijk?
Nee, er zijn geen bewijzen dat het virus ook wordt doorgegeven door het eten van besmette dieren. Als vlees wordt gebraden bij een temperatuur van minimaal 70 graden kan het virus niet overleven.

Bron:
http://www.nu.nl/algemeen/1956021/hoe-gevaarlijk-is-de-varkensgriep.html